Herhangi bir haksızlık olduğu zaman devreye giren yargı kurumunda hak ve adalet aranır. Halk arasında daha çok mahkeme ve dava kelimeleri kullanılır.
Davaları bir türlü sonuçlanmayanlar filmlere, şiirlere konu olmuştur. Yazının sonunda Karakoç'un meşhur "Hakim Beğ" şiirine yer verilmiştir.
Mahkemede hakkına kavuşanlar ise teşekkür ederler, adaletin tecelli ettiğinden söz ederler.
Adaletin gerçekleşmediğine ise mahşeri adalete hava ederler.
Davayı kazanmak veya kaybetmek ile adaletin tecellisi farklı şeylerdir. Bu husus veciz bir sözle ifade edilmiştir; "hakimin hükmü haramı helal, helalı da haram yapmaz". Keza yine "hakimin hükmü veya müftünün fetvası ne olursa olsun sen yine vicdanına danış" sözü de adaletin vicdanlarda tesis edilmesi gerektiğini ifade etmektedir.
Yargı; yasalara göre mahkemece bir olay veya olgunun doğuşuna etken olan sebeplerin de göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi sonucu verilen karar; kaza olarak tanımlanır. Eleştirisel şekilde değerlendirme anlamında da kullanılır. Ama biz hukuk alanındaki tanımı esas alacağız.
Hukuki alanda adalet, hak, hakkaniyet, mahkeme, ilk mahkeme, istinaf mahkemesi, yargıtay, anayasa mahkemesi, dava, savcı, hakim, avukat, bilirkişi, delil, ifade, iddianame, hüküm, karar, gibi pek çok kavramı kullanırız veya duyarız.
Bunların hepsi adaleti tesis etmek için kullanılan araçlar ve bu alanda kullanılan kavramlardır.
Adalet ise hak ve hukuka uygunluk, hakkı gözetmedir. Adalet hak konusunda da yazacağım inşallah.
Anayasaya göre yargı yetkisi, Türk milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.
Günümüzde dava sayılarının çokluğu, davaların çok uzaması, bilirkişilik müessesesinin getirdiği ilave sorunlar, gibi pek çok hususun ancak yargı reformu ile çözüme kavuşacağına inanılmaktadır.
Aşağıda yargıya ilişkin bazı notlar gözlem analiz ve önerilere yer verilmiştir.
2021:
1.Doğrudan veya dolaylı teröre destek, terörün ömrünü uzatır. Yasama, yürütme ve yargı; etiketi ve unvanı ne olursa olsun, teröre destek olanlar hakkında gereğini yapılmalıdır ki bir an önce terörü bitirelim.
2.Bir dava vekiline güvenmek için aranacak dört şart; 1).son derece doğruluk ve gerçeği kavramak. 2).son derece bilgi. 3).son derece fesahat (net anlatım). 4).son derece şefkat. (Gazali-İhya).
3.Dördüncü “ Yargı Paketi” TBMM'de kabul edildi (Basından).
4.“Milyonlarca lira değerindeki araçlar “yediemin” otoparkında çürüyor!” (Basından).
Bir yasa değişikliği ile bu araçlardan çürümeden satılabilir ve böylece ekonomiye kazandırılır, bedelleri de emanet hesabına alınarak dava vb sonucuna göre, ya sahibine iade ya da hazineye irat kaydedilir.
2020:
5.Reform için formül belli; mevzuatta sadelik ve basitlik, uygulamada kolaylık, uygulayıcıda da aynı yönde davranış.
6.Bu toplum kendi değerleri ile buluştukça kalkınması da hızlanacaktır. Barolar; yargı sürecinin iyileştirilmesi ile ilgili çalışsın. Birlikler, tıp alanında, mühendislik alanında çalışsın. Herkes yaptığı işi iyileştirmeye çalışsın!
2019:
7.Sistem işlerken, çokça davalık konu üretiyorsa, sistemi gözden geçirmek gerek. Misal evlilik. Davalar da insanları çok ça mağdur ediyorsa yargı reformu gerek. Misal dava süreleri.
8.Kalkınmak için dört ayaklı formülümüz; a).insana yatırım, b).yargı reformu, c).vergi reformu, ç).üretimle büyüme (2015).
9.Yargı reformunun ivedilikle yapılması dileğiyle, yargının önemli bir ayağı olan ve sadece dava kazandıran değil, adalet dağıtan avukatların günü kutlu olsun.
10.Reform paketlerinde; insana ve güzel ahlaka vurgu yapılmalı ve bu konudaki yatırımlara yer verilmeli, çünkü reformları başarıyla gerçekleştirecek olanlar güzel ahlaklı insanlardır.
11.Dosya sayılarının fazlalığı ve dava sürelerinin uzun olması vb hususlar dikkate alınarak, "adli tatilinin kaldırılması", ne getirir ne götürür, değerlendirilmelidir.
2018:
12.Dava sayıları azalmıyor artıyor, davalar sonuçlanmıyor uzuyorsa; davaların hızlı ve hakkı teslim edecek şekilde sonuçlanması, davaları arttıran işlerin ıslah edilmesi önceliklidir.
13.Tüm kurumlar; bilimsel kurumlar kendi işine, yargı kendi işine, istihbarat kendi işine, yasama kendi işine, yürütme kendi işine yoğunlaşsa ve işlerini ülkenin faydasına olacak şekilde iyi yapsa ülke kalkınacaktır.
14.Öncelik yargı reformu olmalı! Yeterince adalet sarayı yok mu? Davaları hızlandıracak olan adalet sarayları değildir. Gerekli olan adaletin hızlı bir şekilde hakkı hakkına teslim etmesidir.
15.Ülke aleyhine terörü destekleyen tüm ülke makamlarına karşı sembolik de olsa dava açılmalıdır.
Misal; Almanya'nın bir Belediye başkanı terör yandaşlarına gösteri izni mi verdi? O kişi hakkında dava açılıp uluslar arası mahkemelere taşınmalıdır. Keza, Pentagon veya İsrail terör örgütlerine silah yardımı mı yaptı? Teröre yardımdan dava açılmalıdır.
2016:
16.Adaleti, adil ve hızlı sağlayan bir yargı sistemi için yapısal ve zihinsel reform ihtiyacı var. Sadece adaleti gözeten.
2015:
17.Yargı reformu; belki karar verme süresi getirilerek kısa zamanda adaletin temini sağlanabilir. Üzerinde çalışılmalı.
18.TBMM'de her meslekten temsilci olmalı; ev kadını, çiftçi, tarımcı, avukat, mühendis, öğretmen, emekli asker, yargı vb.
19.Abdurrahim Karakoç'un “Hakim beğ” şiiri:
Gene tehir etme üç ay öteye
Bu dava dedemden kaldı hâkim beğ.
Otuz yıl da babam düştü ardına
Siz sağ olun, o da öldü hâkim beğ.
Kırk yıl önce; yani babam ölünce
Kadılıklar hâkimliğe dönünce
Mirasçılar tarla, takım bölünce
İrezillik beni buldu hâkim beğ.
Yaşım yetmiş iki, usandım gel-git
Bini buldu burda yediğim zılgıt
Eğer diyeceksen: bana ne, öl git!
Oğlumun bir oğlu oldu hâkim beğ.
Sekiz evlek tarla, bir geverlik su
Yüz yılda höküme bağlanmaz mı bu?
Kazanmasam da hu, kazansam da hu!
Canım ta burnuma geldi hâkim beğ.
Keşife-meşife, damgaya, harca
Kanımız kurudu harca da, harca..
Sayenizde avukatlar yıllarca,
Fakiri yoldu da yoldu hâkim beğ.
Mübaşir itekler, kâtip zavırlar
Değişti bizde de göya devirler
Yüz yıl önce adam yiyen gâvurlar
Tapucuyu aya saldı hâkim beğ.
Kabahat sizde mi, kanunlarda mı?
Şaşırdım billâhi yolu yordamı..
Kızma sözlerime alam kadanı
Sıkıntıdan içim doldu hâkim beğ.
Mülkün temeliydi adalet hani? ...
Bizim hak temelde saklı mı yani?
Çıkartıp ta versen kim olur mâni?
Yoksa hırsızlar mı çaldı hâkim beğ? !
Hem davacı pişman, hem de davalı..
Bu yolda tükettik çulu, çuvalı.
Sabret makamından çalma kavalı,
Sürüler ekine daldı hâkim beğ.
(Abdurrahim Karakoç)
(Not: Yargı, yargı reformu ve davalar ilgili muhtelif tarihlerde aldığımız notlardan derlenmiştir).
Acil Yatırım ve Reform Önerileri 091115
