Yazımızda Fransa'nın Sömürgeciliği şu başlıklar altında incelenmiştir.
1.Fransa’nın eski sömürgeleri;
2.Fransız Sömürgeleri Frankı (CFA),
3.Fransa Gittiği Yere Huzur Götürmüyor,
4.Fransa’nın Sömürüsü Devam ediyor,
5.Sömürge vergisi,
6.Fransa’nın denizaşırı toprakları (sömürgeleri)
7.Fransa’nın (Sömürge) İmparatorluk Hayali.
1.Fransa’nın eski sömürgeleri;
Fransız sömürge imparatorluğu 19. ve 20. yüzyılda Britanya'dan sonra Dünya'nın en büyük ikinci sömürge imparatorluğuydu. Yüzölçümü, 1900 ile 1939 yılları arasında 13.500.000 km²ye ulaşmıştır. Bu büyüklük toplam karasal alanının %10'u na tekabül eder.
Bu sömürgeler;
-Amerika'da Kanada (1756-1763 yılları arasında cereyan eden Yedi Yıl Savaşı sonunda İngiltere'ye geçmiştir),
-Afrika'da batıdan doğuya sömürge bölgesi oluşturmuş, (20’den fazla ülke ki bunlar; Benin, Burkina Faso, Gine, Fildişi Sahili, Mali, Nijer, Senegal, Togo, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo, Ekvator Ginesi, Gabon,Cezayir, Fas, Tunus ve Cubiti’dir),
-Hint Okyanusu'nda Madagaskar adası, Komorlar denen adalar (Bugün hâlâ bir Komor adası Fransa sömürgesidir),
-Orta doğuda Suriye ve Lübnan,
-Uzak doğuda Fransız Çinhindi ve Vietnam’dır.
2. Fransız Sömürgeleri Frankı (CFA):
Fransa’nın Afrika’daki faaliyetleri ile ilgili Fransız Sömürgeleri Frankı (CFA)’nı 1945 yılından itibaren sömürü aracı olarak kullanmaya devam etmiştir. Afrika’da ilgili devletlerin başındaki yöneticiler CFA’ya karşı en ufak karşı çıkacak olsalar ya kendileri yolsuzlukla suçlanıp hapse atılıyor ya da ülkelerinde karışıklık çıkıyor. Libya’da Kaddafi’nin iktidardan uzaklaştırılmadan önce CFA’ya karşı alternatifler oluşturmaya çalıştığı biliniyor. Fildişi Sahili ve Mali’deki iç karışıklıklar da bu yüzden meydana geldi. Sahel Bölgesindeki terör örgütlerinin bu coğrafyayı kana bulamasının altında da CFA’yı ayakta tutma düşüncesinin olduğu sık sık gündeme getiriliyor. CFA uygulamasının sonuçlarının gerçekten çok acımasız olduğu iddia ediliyor. Benin, Gine Bissau, Ekvator Ginesi, Burkina Faso, Nijer, Mali, Senegal, Togo, Gabon, Çad, Kongo, Kamerun ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi ülkelerin kullandığı CFA bu ülkeleri bitiriyor. CFA ile Fransa, Afrika kıtasında insanların zaten kıt olan kaynaklarını kendi ülkesine aktarıyor.
Nihayet, Batı Afrika Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) üyesi 15 ülke ( Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Liberya, Mali, Nijer, Nijerya, Senegal, Sierra Leone, Togo ve Yeşil Burun Adaları (Cape Verde)) 2020 yılı temmuz ayı itibarıyla sömürge döneminden kalma 74 yıllık Fransız sömürge parası CFA frangını kaldırarak ortak para birimine geçme kararı aldı.
3. Fransa Gittiği Yere Huzur Götürmüyor:
Fransa’nın gittiği hiçbir bölge huzur yüzü görmüyor. Sömürge dönemi ve bağımsızlık savaşlarında Fransızlar nedeniyle 2 milyondan fazla Afrikalı hayatını kaybetti. Yaralı sayısı bunun çok üstünde. Sadece Cezayir Bağımsızlık savaşında hayatını kaybedenlerin sayısı 1 milyondan fazla.
Fransa, 1994 yılında “sığınmacılar için güvenli bir bölge oluşturmak” bahanesi ile Ruanda’da Turkuaz operasyonu başlattı. Bu operasyon esnasında Ruanda’da meydana gelen katliamda 800 binden fazla Tutsi hayatını kaybetti.
4.Fransa’nın Sömürüsü Devam ediyor:
Fransa 1961’den beri 14 Afrika ülkesinin (Benin, Burkina Faso, Gine-Bissau, Fildişi Sahili, Mali, Nijer, Senegal, Togo, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo-Brazzaville, Ekvator Ginesi ve Gabon) ulusal rezervlerini elinde tutuyor.
Böylelikle Fransız hazinesi, Afrika’dan yıllık bazda yaklaşık 500 milyar dolar kazanç ve getiri elde ediyor.
5.Sömürge vergisi:
Fransa bu ülkelerden elde ettiği gelirle uzun süre refah içinde yaşamıştır. Bugün Fransa’nın eski sömürgeleri Benin, Burkina Faso, Gine, Fildişi Sahili, Mali, Nijer, Senegal, Togo, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo, Ekvator Ginesi ve Gabon, Fransa’ya hala sömürge vergisi ödemektedir. Ödemek istemeyenlerin ülkelerinde mutlaka ya askeri darbe olmakta, ya iç karışıklıklar çıkmakta ve Fransız askerleri bir şekilde o ülkelere gitmektedir.
6.Fransa’nın denizaşırı toprakları (sömürgeleri):
Fransa'nın 100 ili arasından 4'ü; Fransız Guyanası, Guadeloupe, Martinik ve Réunion denizaşırı topraklardır ve hepsi birlikte Fransa Cumhuriyeti'nin ve aynı zamanda Avrupa Birliği'nin birer parçasıdır. Kıta Fransasında yer alan iller ile eşit durumdadırlar.
26 bölge ve 100 ilin yanı sıra, Fransa Cumhuriyeti'nin 6 adet daha denizaşırı aidiyeti vardır. Bunlar, Fransız Polinezyası, Mayotte, Saint Barthélemy, Saint Martin, Saint Pierre ve Miquelon ile Wallis ve Futuna'dır. Bağımsız bir ülke ile Fransa toprağı arası bir durumda bulunan ve dünyada örneği bulunmayan (sui generis) Yeni Kaledonya, Fransa Güney ve Antarktika Toprakları ve Büyük Okyanus'taki Clipperton Adası da büyük Fransa'yı oluşturan topraklardır. Bu yerler Fransa'nın toprakları olmasına karşın, Fransa'nın üyesi olduğu Avrupa Birliği'nin dışında yer alırlar. Fransa'nın Büyük Okyanus'taki topraklarında para birimi olarak frank kullanımı sürmektedir ve değeri avronunkine göre ayarlanmaktadır. Ancak Avrupa Birliği içine dâhil olan 4 denizaşırı il, frank yerine avro kullanmaya geçmiştir.
7. Fransa’nın (Sömürge) İmparatorluk Hayali:
Batı Afrika'daki birçok devletin resmi dili Fransızca’dır. Fransa, Afrika’da kendisine bağlı sömürge devletler bağımsızlığını kazanmalarına rağmen, onlar üzerindeki kontrolünü asla bırakmamıştır. Günümüzde, Fransa hala eskisi gibi imparatorluk oluşturmak hayalini muhafaza etmektedir.
Kaynakça:
...
İlgili aşağıdaki yazılarımız https://alinural.blogspot.com/ blog adresindedir
1.18 Mart 2015 Çanakkale Zaferi 180321:
2.İngiliz Sömürgeciliği
3.Sömürgecilik
4.Köle ticareti